Matka Teresa ze Skopje

Gonxha Agnes Bojaxhiu, znana całemu światu jako Matka Teresa z Kalkuty, przyszła na świat w albańskiej rodzinie w Skopje 26 sierpnia 1909 roku i dzień później została ochrzczona w kościele „Najświętszego serca Pana Jezusa”, który stoi w pobliżu miejsca, gdzie sto lat później otwarto poświęcony jej Dom Pamięci.

Architektura obiektu budzi skojarzenia z domem Gargamela, szczególnie gdy patrzy się zza kamiennej bramy. Liczne wnęki i wykusze, każdy o innym kształcie, wieżyczka, smukła kolumna bardzo podobna do kręgla, infantylne białe gołębie na szaro-niebieskim tle, okrągłe okna – wszystko razem przyprawia o ból zębów.

Wnętrze jest bardziej stonowane. Dwupiętrowy kompleks prezentuje wyposażenie domu mieszkalnego z początku XX wieku, można obejrzeć meble, nakryty stół oraz łóżko. Wystawa, na którą wstęp jest bezpłatny, pozwala także zapoznać się ze zdjęciami z różnych okresów życia Matki Teresy od dzieciństwa aż do ostatnich lat pracy misjonarskiej w Indiach. Zgromadzono też nieliczne należące do niej przedmioty, m.in. świadectwo chrztu, sari, modlitewnik oraz krzyż. Na górnym poziomie mieści się kaplica, w której dwa razy w tygodniu odbywają się nabożeństwa.

Każdy zwiedzający otrzymuje broszurę zaczynającą się od słów „Pragnienie okazania szacunku najbardziej znanej osobie pochodzącej z Macedonii oraz zdobywczyni Nagrody Nobla, zostało wypełnione poprzez otwarcie Domu Pamięci”. Macedonia jest dziś trzecim państwem – obok Indii i Albanii – pragnącym przyciągnąć turystów podróżujących szlakiem Matki Teresy i tym samym zarabiać na pamięci o niej. Premier Gruevski (inicjator przebudowy Skopje) powiedział nawet, że Matka Teresa będzie nowym symbolem Macedonii.

Gonxha Bojaxhiu (bo wtedy jeszcze nie Matka Teresa) opuściła Skopje w wielu osiemnastu lat, by po krótkim pobycie w Instytucie Błogosławionej Dziewicy Marii w Irlandii dotrzeć do Indii. Zamieszkała w klasztorze Sióstr Loreto w Dardżylingu, gdzie spędziła piętnaście lat. Rodzinne miasto odwiedziła potem jeszcze dwukrotnie – w 1970 i 1978 roku.

Najważniejszą datą związaną z życiorysem noblistki jest 10 września 1946 roku, gdy podczas podróży z Kalkuty do Dardżylingu usłyszała wezwanie, by opuścić zgromadzenie zakonne i nieść pomoc ubogim. Stało się tak półtora roku później za zgoda papieża Piusa XII, od 1948 roku przez kolejne pół wieku pracowała w slumsach Kalkuty. W 2003 roku, sześć lat po śmierci, została uznana za błogosławioną.

Świat rzadko kiedy jest jednoznacznie wspaniały, chciałoby się, żeby Matka Teresa była takim właśnie przypadkiem. Kontrowersje i wątpliwości pojawiły się jednak już za jej życia, a bardzo nasiliły się dwa lata temu, po publikacji wyników badań naukowców, którzy przeanalizowali setki dokumentów. Znaleźli w nich dowody na przeznaczanie dużych środków pochodzących z darowizn na działalność misjonarską (w sensie nawracania) zamiast leczenia, przy jednoczesnym przyjmowaniu znacznych kwot ze źródeł, których pochodzenie było więcej niż wątpliwe, np. od dyktatora Haiti. Domy opieki niektórzy świadkowie nazywają „umieralniami”, a przejrzystości sytuacji nie dodają wypowiedzi Matki Teresy pochwalające cierpienie, co miało się przekładać na niedostateczne stosowanie środków przeciwbólowych wśród śmiertelnie chorych. Ile prawdy jest wśród tych zarzutów już jednoznacznie nie rozstrzygniemy, faktem pozostaje, że głośna medialnie działalność Matki Teresy spowodowała intensyfikację walki z biedą i już choćby przez to przyczyniła się do pomocy wielu ludziom.

Nie trzeba odwiedzać Domu Pamięci, żeby zapoznać się z wypowiedziami noblistki, są one bowiem wywieszone na tablicach w wielu punktach Skopje. Niektóre cytaty dotyczą biedy, modlitwy i cierpienia, inne – bardziej kontrowersyjne – także m.in. aborcji czy antykoncepcji.

Na parterze w Domu Pamięci ulokowano sklep z pamiątkami, gdzie można kupić dewocjonalia, m.in. krzyże w wielu rozmiarach oraz biało-niebieskie figurki Matki Teresy, zakładki z Matką Teresą, medaliony z Matką Teresą oraz małą, 10-centymetrową armatę. To ostatnie nieco mnie zaskoczyło.

Zdjęcia (14)

Komentarze (4)